Het einde van 2022 is in zicht en “oud en nieuw” nadert. In deze periode is vuurwerk een omstreden en terugkerend discussiepunt. Vanwege de coronacrisis en dreigende overbelasting van ziekenhuizen gold de afgelopen twee jaarwisselingen een algeheel vuurwerkverbod. Hoe het vuurwerktechnisch er dit jaar beoogt uit te zien en wat de gevaren zijn van dit explosieve materiaal is te lezen in deze blog.
Deze maand heeft de politie een 20-jarige man uit de gemeente Achtkarspelen opgepakt inzake verboden vuurwerkhandel. Hij wordt ervan verdacht hierin een faciliterende rol te hebben gespeeld. Dit zou hij gedaan hebben via een door hem beheerd Telegram-kanaal genaamd “Vuurwerkhandel Noorden”. Het kanaal telde zo’n 700 leden. Het Telegram-kanaal is na de aanhouding overgenomen middels een succesvolle samenwerking van het vuurwerkteam van de politie met het Team Milieu van politie Noord-Nederland en Team Milieu Intelligence van Dienst Landelijke Informatieorganisatie (DLIO). Vuurwerkcriminaliteit is een speerpunt voor de politie vanwege het risico op gevaar en toenemend gebruik van vuurwerk bij criminele activiteiten. Op illegale vuurwerkhandel staat een straf van zes jaar.
Komende jaarwisseling zal in twaalf Nederlandse gemeenten een algeheel vuurwerkverbod gelden. Redenen hiervoor zijn de met vuurwerk gepaard gaande overlast, materiële schade, kans op letsel en milieuvervuiling. In deze gemeenten is alleen “fop- en schertsvuurwerk” toegestaan, denk hierbij aan sterretjes en knalerwten. Dit vuurwerk mag het hele jaar door verkocht worden aan en gebruikt worden door consumenten vanaf twaalf jaar. Vuurwerk wordt ingedeeld in categorieën op basis van het gevaarsrisico:
- F1: zeer weinig risico op gevaar (fop- en schertsvuurwerk);
- F2: weinig risico op gevaar (geschikt voor particulier gebruik);
- F3: middelmatig risico op gevaar (veelal bestemd voor professioneel gebruik);
- F4: veel risico op gevaar (uitsluitend bestemd voor professioneel gebruik).
Maar liefst 45 procent van de vuurwerkslachtoffers betreft omstanders. De gevaren van vuurwerk worden in ziekenhuizen onmiskenbaar. Het Nederlands Oogheelkundig Gezelschap (NOG) pleit al sinds 2009 voor een algeheel verbod op consumentenvuurwerk in Nederland. Dit volgde vanuit inventarisatie van NOG-gegevens die indiceerden dat er zo’n twee blinde ogen per uur waren ontstaan in de uren dat vuurwerk werd gedoogd. Ongeveer een derde van de slachtoffers liep blijvend letsel op en bij drie á vier procent moest een oog verwijderd worden. Zwaar letsel, zoals verlies van een hand of ernstige gezichtsverminking, is meestal te wijten aan illegaal vuurwerk. Voor zwaar oogletsel geldt echter dan 75 procent hiervan veroorzaakt wordt door legaal vuurwerk.
Met de invoer van een algeheel vuurwerkverbod volgen in 2023 nog twee gemeenten en zeker tien gemeenten overwegen dit in de komende jaren te introduceren. Het aantal gemeenten dat hiertoe bereid is groeit, in de aanloop naar de jaarwisseling van 2020 betrof dit nog slechts zes gemeenten. Eerder dit jaar probeerden GroenLinks en Partij voor de Dieren tevergeefs via de Kamer een landelijk vuurwerkverbod te realiseren. Gemeenten behouden de mogelijkheid om vuurwerkvrije zones aan te wijzen, bijvoorbeeld rondom dierentuinen, ziekenhuizen en begraafplaatsen.
Concluderend gaat zowel het gebruik als het verhandelen van vuurwerk gepaard met de nodige risico’s. Wees voorzichtig en maak een knalfeest van de jaarwisseling zonder het voor jezelf en je omgeving te verknallen.