De Nederlandse douane neemt jaarlijks voor duizenden kilo’s aan drugs in beslag, het grootste deel hiervan is cocaïne. In 2023 werd met bijna 60.000 kilo fors meer cocaïne onderschept dan in het voorgaande jaar (51.000 kilo). De toename dankt zich mede aan de verbeterde samenwerking van de Nederlandse Douane met bedrijven en de douanediensten van andere landen. Inbeslagname vindt volop plaats, maar wat gebeurt er hierna met de drugs? En wat zijn de procedures hiervoor?
Cocaïne wordt veelal via fruittransport verscheept en met name via de bananen. De belangrijkste reden hiervoor is dat bananen een belangrijk exportproduct zijn voor Colombia, de grootste cocaïneproducent ter wereld. Daarnaast maakt het feit dat bananen een versproduct zijn het aantrekkelijk voor de drugshandel. Versproducten kunnen namelijk niet lang in de haven blijven staan voor inspectie. Hierdoor kan de douane niet altijd een controle uitvoeren. Drugstransport via fruit is voor drugshandelaren dan ook een weloverwogen gok. Het fruit in kwestie wordt in principe doorgevoerd naar de ontvanger van het fruit. Dit geldt mits de drugs en het fruit geen direct contact hadden, maar dat de drugs bijvoorbeeld in een tas zaten. De kans bestaat dus dat bananen geconsumeerd zijn waar drugs mee vervoerd zijn.
De cocaïnevangsten werden in 2023 vooral gedaan in de havens van Rotterdam en Vlissingen. Op luchthaven Schiphol werd in 2022 voor 1.300 kilo aan cocaïne in beslag genomen, tegenover 2.250 in 2023. De Douane heeft in de havens in 2023 ruim 140 zendingen met cocaïne onderschept, een vergelijkbaar beeld met dat van 2022. Wel is het gemiddelde aantal kilo’s per zending toegenomen. Bovendien werd in 2023 de grootste drugsvangst ooit gedaan: een zending van 8.000 kilo cocaïne die van Ecuador via Panama naar de haven van Rotterdam is gestuurd. Deze drugsvangst had een straatwaarde van 600 miljoen euro.
De douane nam in de eerste helft van 2023 meer drugs in beslag dan in diezelfde periode van het voorgaande jaar. Vooral het kleine aantal zendingen is opvallend: meer dan de helft van de zendingen bevatte minder dan 100 kilo drugs. Een voor de hand liggende verklaring hiervoor is risicospreiding. Het aantal grote zendingen is min of meer gelijk gebleven. In 2022 onderschepte de douane bijna 27.000 keer drugs in de uitgaande post, in 2021 was dat nog 15.500 keer. Van de inbeslagnames betrof het grootste deel XTC/MDMA dat vanuit Nederland naar onder andere de Verenigde Staten en Australië werd gesmokkeld. Maar wat wordt er verder voor drugs in beslag genomen door de douane? Voor de beeldvorming hier een overzicht van de drugsvangsten in geheel 2023:
- Cocaïne (59.116 kg);
- Marihuana (3.832 kg);
- Qat (684 kg);
- Methamfetamine (474 kg);
- XTC/MDMA (377 kg);
- Hasj (253 kg);
- LSD (37 kg);
- Amfetamine (25 kg);
- Heroïne (19 kg)
De douane neemt duizenden kilo’s aan drugs in beslag, maar wat gebeurt hier vervolgens mee? In beslag genomen drugs worden zo snel mogelijk vernietigd, uitsluitend na machtiging door het Openbaar Ministerie (OM). Van de drugsvangsten worden voorafgaand aan vernietiging monsters genomen in het kader van de opsporing. Monstername is een vereiste voordat vernietiging plaatsvindt. In het inbeslagname- en daarop volgende vernietigingsproces wordt continu vastgelegd welke hoeveelheid van de totale in beslag genomen drugspartij vernietigd is en waar het overige deel zich bevindt. Alle handelingen in dit proces zijn te herleiden tot de personen die het uitgevoerd hebben. Hierbij geldt in principe een vierogenprincipe. Dit geldt niet voor handelingen die door een hulpofficier van Justitie worden uitgevoerd.
Politie en justitie zijn logischerwijs terughoudend in het delen van informatie over het vernietigingsproces rondom drugs proces teneinde criminele inmenging te voorkomen. Hoofdzakelijk wordt vermeld dat drugs worden vernietigd zodra ergens een partij in beslag genomen is. Daarbij wordt niet genoemd waar de drugs vernietigd worden. Locaties waarop drugs vernietigd worden wisselen continue om azende criminelen op afstand te houden. Wel is bekend dat voor het vernietigingsproces (ook) ‘gewone’ huisvuilovens ingezet worden. Verreweg het grootste deel van de inbeslaggenomen hoeveelheden drugs wordt opgehaald door afvoerbedrijven en daarna middels verbranding in ovens vernietigd. Kleinere hoeveelheden worden opgespaard en eens in de zoveel tijd ter vernietiging aangeboden. In Nederland worden inbeslaggenomen hoeveelheden drugs onverwijld begeleid getransporteerd naar verbrandingsovens. In de haven van Antwerpen wordt dermate veel cocaïne in beslag genomen dat de douane grote hoeveelheden moet opslaan omdat er onvoldoende capaciteit is van verbrandingsovens. Als gevolg liggen er in de opslagplaatsen van de Belgische douane voor honderden miljoenen euro’s aan cocaïne opgeslagen.
Meer weten over de omvang, aanloop en aanpak van (ondermijnende) criminaliteit?
Neem contact met ons op voor advies en onderzoek ☏ 050-2046445 ✉ info@spandawgroep.nl